Эртний монгол хэлэнд урт эгшиг байсангүй. Ийм учраас хуучин бичигт ч урт эгшгийг тэмдэглэх тусгай арга байсангүй. Өнөөгийн монгол хэлний урт эгшгийг хуучин бичигтэй харьцуулан үзвээс доор дурдсан бүтэцтэй тохирмуй.

Нэг. Урт эгшиг нь ихэвчлэн хуучин монгол бичгийн эгшиг + гийгүүлэгч + эгшиг (э+г+э) хэмээсэн бүтэцтэй тохирмуй.

Үгийн нэгдүгээр үед:


Үгийн нэгдүгээр үеэс хойш урт эгшиг дээрхтэй адил (э+г+э) –тэй тохирох боловч эгшиг нь дээрхтэй адил тогтвортой бус. Тийм эгшгээс тийм урт эгшиг үүснэ гэж хэлэхэд хэцүү. Учир нь нэгдүгээр үеийн эгшгээс шалтгаалан ямар ч урт эгшиг үүсч болно. Жишээлбээс:

ᠪᠠᠷᠠᠭᠠᠨ (бараган) гэдэг үгийн урт эгшиг нь а+г+а буюу нэгдүгээр үеийн урт эгшигтэй адил байна. Гэтэл  ᠲᠣᠮᠢᠯᠠᠭᠠᠳ (томилагад) гэдгийн нэгдүгээр үеийн бус а+г+а нь урт эгшиг аа болсонгүй, харин оо болжээ. Учир нь нэгдүгээр үед о эгшиг байгаа тул түүнтэй уруулын талаар ижилшжээ.

Хоёр эгшгийн дундах гийгүүлэгч нь голдуу г байдаг боловч өмнөх эгшиг нь и байваас й гийгүүлэгч, а-э эгшиг байж болно. Жишээ нь:


Хоёр. Нэлээд үгийн урт эгшиг нь хуучин монгол бичигт нэг дор орсон хоёр эгшигтэй тохирно. Жишээлбээс:


Гурав. Олон үгийн урт эгшгийг хуучин монгол бичгийн богино эгшиг сунжран хэлэгдсэнээс үүссэн байна. Жишээлбээс:

Өнөөгийн монгол хэлний олонхи урт эгшиг дээрхи гурван хэлбэртэй тохирох боловч бас цөөхөн үгэнд өөр хэлбэртэй тохирох нь ч байна. Толь бичгээс урт эгшигтэй үгийг олохдоо дээрхи бүтцийг харгалзан эрж олно.

Жишээлбээс:
Үгийн нэгдүгээр үеийн урт у -тай үгийг олохдоо юуны түрүүнд а+г+у -тай үгэнд эр. Байхгүй бол у+г+у -тай үгэнд эрнэ. Эс бөгөөс и+г+у -тай үгэнд эр. Байхгүй бол хоёр, гуравдугаар тохиолдолд эрвээс олох болмуй.